Rol GGD Groningen bij zorg aan asielzoekers

1 september 2022

De situatie rond het aanmeldcentrum in Ter Apel en de overvolle asielopvang staat al lange tijd onder spanning. De afgelopen maanden en weken is deze situatie verslechterd. Veel partijen en organisaties zijn bezig met een oplossing. We lichten in dit bericht toe wat GGD Groningen doet bij de zorg aan asielzoekers.

Structurele oplossing

De omstandigheden bij het aanmeldcentrum in Ter Apel zijn schrijnend voor alle betrokkenen. Hier moet zo snel mogelijk een oplossing voor komen. Mensen horen niet in de buitenlucht te verblijven. In het belang van de volksgezondheid is het noodzakelijk dat mensen zo spoedig mogelijk een vorm van opvang krijgen. Eerder dit jaar hebben wij op verschillende momenten onze zorgen over de hygiëne op het voorterrein van het aanmeldcentrum aangekaart bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).

Ook hebben wij gewezen op het belang van een goede medische zorg op de noodopvanglocaties, het belang van registratie en medische screening en de risico’s op het ontstaan van infectieziekten. De oplossing voor de overvolle asielopvang ligt niet in handen van de GGD Groningen, de Veiligheidsregio Groningen of de gemeente, maar op het niveau van de centrale overheid.

Asielopvang

GGD GHOR NL heeft een contract met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) voor werkzaamheden op de asielzoekerscentra. GGD Groningen voert in opdracht van GGD GHOR Nederland deze taken uit binnen de asielopvang:

• Hygiëne-audits van de opvanglocaties, voordat een locatie opent. Daarna komen wij minimaal eens per jaar op de locaties.
• TBC-screening van asielzoekers. Dit gebeurt bij asielzoekers afkomstig uit een beperkt aantal landen zo snel mogelijk na registratie en start van de procedure.
• Uitvoeren Jeugdgezondheidszorg. Deze start bij de 22 weken vaccinatie voor zwangeren en loopt door totdat een kind 18 jaar is.

Crisisnoodopvang

In de gemeentelijke crisisnoodopvanglocaties worden mensen tijdelijk opgevangen, die nog niet kunnen instromen in de asielprocedure. Voordat een crisisnoodopvang kan openen, vindt een hygiëne-audit plaats. Zo kijken wij onder andere of er voldoende toiletten en douches zijn, of er voldoende slaap- en leefruimte is en of de ruimtes veilig zijn. Ook stellen wij als eis dat een crisisnoodopvang pas open kan gaan als de huisartsenzorg en tandartszorg is geregeld. Een overzicht van de aandachtspunten is hier te lezen. De GGD is structureel vertegenwoordigd in de (overleg)structuur voor het inregelen van de medische zorg op deze locaties en in de advisering met betrekking tot mogelijke uitbraken van infectieziekten.

In de noodopvanglocaties van het COA voeren wij ook hygiëne-audits uit. Hier is het COA verantwoordelijk voor het regelen van de basisgezondheidszorg. Voor de huisartsenzorg schakelt het COA onder meer de organisatie Gezondheidszorg Asielzoekers in.

Aan de particuliere noodopvanglocaties, waar vaak kortdurend kleinere groepen worden opgevangen, geven wij advies op het gebied van hygiëne en veiligheid.

Situatie voorterrein aanmeldcentrum Ter Apel

GGD Groningen heeft op verschillende momenten eerder in het jaar bij de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd signalen afgegeven over de hygiëne op het voorterrein. We mengen ons in de overleggen en organiseren samenwerking over de situatie op het terrein. Als GGD Groningen hebben we een brede verantwoordelijkheid in het voorkomen van ziekten onder de bevolking in onze regio. De GGD heeft hierbij een monitorende rol. Een bijkomend aandachtspunt is dat de mensen op het terrein voor het aanmeldcentrum (nog) niet geregistreerd zijn. Screening en het blijven volgen van mensen is dan vrijwel onmogelijk.

In overleg met de Inspectie en het COA hebben wij op de locatie zelf advies gegeven over de sanitaire voorzieningen op het voorterrein. Het COA plaatst deze, GGD heeft hier genoemd welke materialen en middelen nodig zijn. Ook blijven wij de situatie ter plaatse monitoren. Voorop blijft staan dat er zo snel mogelijk een oplossing komt voor de mensen, die nu nog buiten verblijven op het voorterrein.

Vanuit de Wet publieke gezondheid (Wpg) hebben wij ten aanzien van infectieziektebestrijding de plicht om bij een uitbraak van een infectieziekte de betreffende instelling te adviseren en om te monitoren hoe de uitbraak verloopt en hier zijn wij dan ook actief mee bezig.